اثرات تحریک الکتریکی و والیبال
اثرات تمرین تحریک الکتریکی ماهیچه و تمرینات والیبال بر توانایی پرش
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی تأثیر برنامه تمرین تحریک الکتریکی ماهیچه (EMS) به مدت چهار هفته بر عملکرد پرش عمودی ۱۲ بازیکن والیبال بود. جلسات EMS همراه با جلسات والیبال بهصورت ۳ بار در هفته ترکیب میشدند. EMS متشکل بود از ۲۰-۲۲ تحریک همزمان کشندههای زانو و عضلات خم کننده کف پا بوده و حدوداً ۱۲ دقیقه به طول میانجامید. هیچگونه تغییرات معناداری پس از تمرین EMS برای پرش اسکات (SJ) عملکرد پرش حرکت معکوس (CMJ) مشاهده نشد، درحالیکه متوسط ارتفاع و نیرو در مدت ۱۵ ثانیه CMJ متوالی بهصورت معناداری به میزان ۴% افزایش یافت (p <0.05). ده روز پس از پایان تمرین EMS، ارتفاع پرش بهصورت معناداری در مقایسه باحالت مبنا افزایش یافت. زمانی که هدف تمرین استقامتی EMS بالا بردن توانایی پرش عمودی بود، تمرینات ورزشی تخصصی پس از EMS میتواند سیستم عصبی مرکزی را در جهت بهینه کردن کنترل خصوصیات عصبی عضلانی فعال سازد.
کلیدواژهها: پرش اسکات، پرش جابهجایی معکوس، پرشهای متوالی، نیروی مکانیکی
مقدمه
در چند سال گذشته، توجهات بیشتری به تحریک الکتریکی ماهیچه (EMS) بهعنوان روشی برای تمرینات قدرتی در افراد سالم و ورزشکاران تمرین دیدهشده است. علاوه بر این، شواهد بسیاری نشان میدهد که در صد فراوانی بالای تمرینات EMS درواقع باعث افزایش انقباض حداکثری ارادی ماهیچههای بخش تحتانی کمر حین تلاشهای فیزیکی زنجیره جنبشی آزاد میشود. بهطور مثال، پروتکلهای EMS کوتاهمدت (۴ هفته) گزارششده باعث افزایش قوای دینامیکی و ایزومتریک حداکثری کشندههای زانوان، احتمالاً بهواسطه تغییرات در عملکرد سیستم عصبی میشوند. اینکه چنین سازگاریهای عصبی بهواسطه تمرینات EMS بتوانند اثر مثبتی بر فعالیتهای زنجیره جنبشی بسته بگذارد، مانند پرش عمودی، هنوز بدون پاسخ باقیمانده است.
تنها یک مطالعه بررسی کرده است که آیا تمرین EMS تأثیری بر عملکرد پرش عمودی در ورزشهای تیمی دارد یا خیر. این نویسندگان گزارش کردند که تمرینی EMS عضلات کشنده زانو بهصورت معناداری قوای ارادی حداکثری و عملکرد پرش اسکات در یک گروه از ورزشکاران بسکتبالیست را بهبود بخشیده است. ازاینرو، به نظر میرسد که تمرینات استقامتی EMS باید پس از یک دوره کوتاه ورزشهای تخصصی (مثلاً تمرینات ورزشی بسکتبال) بهمنظور رسیدن به مزیتهای کامل افزایش قوای عضلانی انجام شود. این یافتهها به نظر از ادعای Bobbert و Van Soest حمایت میکنند، کسانی که گزارش میکنند عضلات کشنده زانوی قویتر ضرورتاً منجر به افزایش توانایی پرش نمیشوند چراکه عملکرد واقعی ورزشی بیشتر به «تنظیم کنترل» خصوصیات ماهیچه بستگی دارد. با در نظر گرفتن این واقعیت که انجام پرش عمودی حداکثری بهشدت بر الگوهای تحریک ماهیچه از پیش برنامهریزیشده متکی است، بهینهسازی با تأخیر چنین چارچوبهایی در سیستم عصبی مرکزی میتواند منجر به پیشرفته با تأخیر توانایی پرش عمودی پس تمرینات استقامتی EMS گردد.
اگرچه تولید توان غیر هوازی عضلات قسمت تحتانی کمر ازجمله مشخصات عملکردی و عصبی عضلانی مهم در میان بازیکنان والیبال است، مطالعات بسیار کمی برای مشخص کردن مناسبترین برنامه تمرینی برای بهبود توانایی پرش عمودی در مدت دوره تمرینات پیش فصل انجامشده است و تمرینات وزنه همراه با تمرینات پلی متریک منجر به افزایش معنادار پرش عمودی در ورزشکاران مرد و زن والیبالیست میشود. بااینحال، به خاطر اینکه آمادهسازی پیش فصل باهدف افزایش مهارتهای فیزیکی و فنی انجام میشود، تمرینات برای توانایی پرش عمودی باید به لحاظ زمانی بهینهسازی شود. در این حوزه، EMS میتواند نسبت به تمرینات اختیاری جذابتر در نظر گرفته شود چراکه برنامههای EMS پیشین تنها ۴ هفته به طول انجامیده و هر جلسه بیشتر از ۱۸ دقیقه نمیشدند. جلسات و پروتکلهای تمرینات اختیاری معمولاً زمان بیشتری میبرند. ازاینرو، هدف این مطالعه مشخص کردن چگونگی اثرگذاری برنامه تمرین تحریک الکتریکی ماهیچه بهصورت ۴ هفته همراه با تمرینات والیبال پیش فصل بر عملکرد پرش عمودی در یک گروه ۱۲ نفره بازیکنان بود. بر اساس یافتههای Maffiuletti و به همکاران، فرض کردیم که تأثیرات تمرین EMS بر توانایی پرش میتواند پس از یک دوره کوتاه تمرینات والیبال استاندارد افزایش یابد چراکه این دوره تمرین مضاعف امکان بهینهسازی الگوهای تحریک ماهیچه از پیش برنامهریزیشده را فراهم میکند.
روشها
رویکرد آزمایشی برای مسئله
۱۲ بازیکن والیبالیست مرد در رقابت در سطح منطقهای در لیگ فدراسیون والیبال ایتالیا در این مطالعه شرکت کردند (سن ۱۷٫۲ ± ۰٫۳ سال؛ قد ۱۸۱٫۸ ±۶٫۳ سانتیمتر؛ وزن ۷۳٫۰ ±۴٫۲ کیلوگرم)؛ اما بازیکنان بهصورت منظم در رشته والیبال در ۴ سال گذشته تمرین و رقابت داشتند. آنها با مشارکت در این مطالعه بر مبنای اختیاری و داوطلبانه توافق کرده و فرم رضایتنامه کتبی را امضا کردند. این مطالعه تأییدیه کمیته اخلاق محلی را دریافت کرد. دوره آزمایشی ۴۰ روزه دو هفته پس از آغاز تمرینات پیش فصل آغازشده و فوراً پس از فصل رقابت پایان یافت. در این ۴۰ روز، ورزشکاران همگی در جلسات والیبال شرکت کردند (۳ جلسه در هفته، تقریباً ۱۲۰ دقیقه در هر جلسه) که تحت نظارت یک مربی، مثلاً یکی از نویسندگان، انجام شدند. همچنین، یک مسابقه دوستانه هر هفته برگزار میشد. جلسات مخصوص والیبال به دورههای گرم کردن، دوره اصلی و دوره ریکاوری تقسیمبندی میشد. دوره گرم کردن ۲۰ دقیقه به طول میانجامید و شامل پیادهروی در جهت افزایش سرعت، انقباض در سطح متوسط عضلات قسمت بالاتنه (مثلاً کرانچ، حرکات کششی)، پرش در سطح متوسط و کشش بالاتنه و پایینتنه میشدند. قسمت اصلی جلسه شامل تمرین مهارتهای تخصصی (مبانی تدافعی و تهاجمی، تمرینات ورزشی تکنیکی، شرایط ویژه) و ارائه بازیهای واقعی میشد. نسبت تمرین به استراحت نزدیک به ۱:۱ بود. هیچکدام از افراد تمرینات وزنه و پلی متریک تخصصی برای عضلات قسمت تحتانی کمر در مدت ۴۰ روز آزمایش را انجام ندادند. اقدام EMS در مدت ۳۰ روز اول انجام شد درحالیکه ۱۰ روز باقیمانده تنها شامل جلسات استاندارد والیبال میشد. در مدت این دوره کوتاه دهروزه، تمرینات ورزشی والیبال تقریباً شبیه به ۳۰ روز اول بودند (بدون هیچگونه تمرین EMS)، البته زمان بیشتری به بازی در شرایط واقعی تخصیص داده شد. به خاطر اینکه قبلاً گزارش کرده بودیم عملکرد پرش عمودی تنها تغییر معنادار پس ۶ هفته تمرینات والیبال پیش فصل را نشان داده است، شبیه مطالعه حاضر، بهطوریکه مربی یکسان، تمرینات والیبال یکسان و سطح مهارت بازیکنان یکسان باشد، گروه کنترلی به کار گرفته نشد.
جدول ۱: پارامترهای EMS
شکل موج |
ضربات چهاروجهی متقارن دوفازی |
پهنای ضربه، مدت |
۴۰۰ ms |
نرخ ضربه |
۱۰۵–۱۲۰ Hz |
چرخه وظیفه |
۴٫۲۵ s on, 29–۳۴ s off(۱۱–۱۳%) |
زمان بالا رفتن، افزایش شیب |
۰٫۷۵ s |
زمان پایین آمدن، کاهش شیب |
۰٫۵ s |
بزرگی، شدت |
ماکسیمم آستانه تحمل هر فرد (۶۰–۱۰۰ Ma) |
زمان اقدام |
;۱۲ min |
تعداد کل انقباض |
۲۰–۲۲ |